T24 Dış Haberler
Washington merkezli uluslararası insan hakları kuruluşu Freedom House‘un 2023 yılı “İnternette Özgürlük Raporu” yayınlandı. Raporda yine geçen yıla kıyasla 2 puan gerileyen Türkiye, bu yıl da “internetin özgür olmadığı ülkeler” listesinde yer aldı. Raporda, “14 Mayıs seçimlerine giden süreçte Dezenformasyon Yasası siyasi muhalefet ve eleştiride bulunan gazetecileri susturmak için kullanıldı” denildi.
Freedom House, Türkiye’de sansürün “yaygın olduğunu” ve yüzlerce internet sitesi, internet makalesi ve sosyal medya paylaşımının ya yayından kaldırıldığını ya da engellendiğini ifade etti.
“Çevrimiçi trol orduları hükümet yanlısı dezenformasyonu yayıyor” denilen raporda, “Gazeteciler, aktivistler ve sosyal medya kullanıcıları, internetteki içerikleri sebebiyle suçlamalarla karşı karşıya kalmaya devam ediyor” değerlendirmesinde bulunuldu.
Geçen yıl 100 üzerinden 32 puana sahip olan Türkiye’nin bu yıl puanı 30’a düştü. Türkiye’nin 2020 puanı 34 idi. 1 Haziran 2021 ile 31 Mayıs 2022 tarihleri arasında yapılan incelemeler sonucunda, internetin özgür olmadığı ülkeler arasında yer alan Türkiye’ye ilişkin olarak, “Cumhurbaşkanı Erdoğan ve AKP son yıllarda giderek otoriterleşti. Derinleşen ekonomik kriz ve Mayıs 2023 seçimleri, hükümete muhalifleri bastırmak için yeni bir gerekçe sundu” denildi.
Freedom House raporunda Türkiye’ye farklı kategorilerde şu puanlar verildi:
Erişime engel: 12/25
İçeriklerde kısıtlama: 10/35
Kullanıcı haklarının ihlali: 8/40
Raporun bulgularına göre iç savaştaki Libya, Tunus, Kenya, Uganda, Endonezya gibi ülkeler Türkiye’den daha özgür internete sahip.
“Dünyada en fazla daralmanın yaşandığı ülkelerden birinde yaşıyoruz”
Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi (ECPMF) Medya Özgürlüğü Acil Müdahale (MFRR) Koordinatörü ve Freedom House, Freedom on the Net Türkiye Raportörü Gürkan Özturan, T24’e yaptığı değerlendirmelerde, “Yayınlanan rapora göre Türkiye’de internet alanında özgürlükler on yıldır büyük bir gerileme yaşadı. Dünyada en fazla daralmanın yaşandığı ülkelerden birinde yaşıyoruz maalesef” dedi.
Özturan, “Geçtiğimiz yıl boyunca patlama ve deprem gibi gelişmelerin ardından yaşanan erişim engellemeleri ve kısıtlamalar, enflasyonun abonelikler aracılığıyla toplumun internete erişimine etkisi, BTK’nın kitle gözetim skandalı, ayrıca dezenformasyon yasasının yürürlüğe girerek özellikle gazetecilerin gözaltına alınmasına ve bir vakada Sinan Aygül’e hapis cezası açıklanması bu yılın öne çıkan gelişmeleri oldu. Türkiye’nin internet özgürlükleri açısından özgür olmayan ülkeler arasında yer alması elbette temel bir haklar ve hürriyetler sorunu olduğu gibi, uygulamada mağduriyetlerin ve ihlallerin arttırdığını da gösteriyor” ifadelerini kullandı.
Raporda yapay zekanın farklı hükümetler tarafından kullanımına dair bulguların da önemli olduğunu vurgulayan Özturan, şunları söyledi:
Raporun geneline bakıldığında ise, geçtiğimiz yıl dünya çapında heyecan yaratan yapay zeka teknolojisinin kitle gözetim ve sansür amacıyla bir çok hükümet tarafından kullanıldığını görüyoruz. Şayet önümüzdeki dönem bir düzenleme yapılmazsa bu uygulamaların daha da baskıcı bir internet yönetimi ve toplumsal yaşama yol açmaması şaşırtıcı olur.
