IBM’in kuantum bilgisayarı ilk defa bilimsel keşifler için bir üniversiteye kuruldu

New York’ta bulunan Rensselaer Polytechnic Institute (RPI), bünyesindeki kampüsünde bilimsel araştırmalarda kullanılmak üzere inşa edilen dünyanın ilk kuantum bilgisayarına sahip üniversitesi olarak tarihe geçti. Yapılan basın açıklamasında kurulan sistemin IBM’in Quantum System One olarak adlandırılan kuantum işlemcisini içerdiği belirtildi.

IBM’in kuantum bilgisayarları üniversiteye girdi

RPI, sadece kavram kanıtlama denemelerini yürütmek için kullanılan bir bilgisayar yerine, bilimsel keşifler için kullanılabilecek kampüs tabanlı kuantum bilgisayarını resmen devreye alırken IBM, yeni IBM System One kuantum bilgisayarının 127 kuantum biti ya da kübiti olan “Eagle” adlı bir işlemciden güç aldığını belirtti. Bu kuantum işlem birimi (QPU), esasında 2021 yılında tanıtılmıştı. Geçtiğimiz yıl ise Tokyo Üniversitesi tarafından kullanılan bir System One makinesinde görücüye çıkmıştı ancak buradaki sistem kampüse dayalı değildi.

IBM tarafından yapılan açıklamada inşa edilen Quantum System One’ın bilimsel bir araç olarak hizmet verebilecek ve bilim insanlarının geleneksel süper bilgisayarları kullanarak çözmekte zorlanacağı sorunları çözmeye yardımcı olacak kadar güçlü olduğu aktarıldı. IBM Quantum System One, üniversitenin yanı sıra New York bölgesinde RPI ile işbirliği yapmak isteyen diğer akademik kurum ve kuruluşlar için de eğitim ve araştırma amaçlı olarak kullanılabilecek. Sisteme erişen öğretim üyeleri, araştırmacılar, öğrenciler ve ortak çalışanlar, kuantum avantajı sağlayabilecek kuantum algoritmaları dahil olmak üzere kuantum bilgi işlem araştırmaları üzerinde çalışacak.

“Süper bilgisayarlardan daha iyi”

IBM Quantum’da algoritmalar ve ortaklıklardan sorumlu teknik program direktörü Jamie Garcia, yapmış olduğu açıklamada “Basitçe söylemek gerekirse kuantum bilgisayarlar, artık kuantum devrelerini çalıştırmada klasik süper bilgisayarından daha başarılı. Bu da tarihte ilk kez kuantum bilgisayarların bilimsel keşifler için bir hesaplama aracı olarak kullanılabileceği anlamına geliyor.”

Kuantum bilgisayarlar klasik bilgisayarlardan çok daha güçlü olma potansiyeline sahip. Ancak bu “potansiyel” kelimesinin arkasından kocaman bir “ama” cümlesi geliyor. Bu sistemler yalnızca ölçeklendirildikleri ve kübitlerdeki hataları azalttıkları takdirde klasik bilgisayarlardan daha güçlü olabilirler. Günümüzdeki tüm odak noktası artık hataların azaltılmasına çevrilmiş ve burada ciddi gelişmelere imza atılmış durumda. IBM’in QPU’ları ve benzerleri, hataya oldukça eğilimli olabilen kübitlerin hata oranını azaltmak için hata düzeltme teknolojileri kullanıyor.

Buna rağmen bilim insanların, kuantum bilgisayarların en hızlı süper bilgisayarlardan daha güçlü olduğu “kuantum üstünlüğüne” uzun yıllar boyunca ulaşmayı beklemiyorlar. IBM’e göre bu, iki yıl içinde ulaşılabilecek bir hedef.

Geçtiğimiz yıl IBM, “Heron” işlemcisi olarak bilinen QPU’nun yeni neslini tanıtmıştı. 133 kübite sahip olan bu çip, “System Two” makineleri olarak bilinen yeni nesil IBM kuantum bilgisayarlarına takılacak. Teknoloji devine göre Heron, Eagle’dan beş kat daha güvenilirlik sunacak. IBM’in ilk 1.000 kübitlik kuantum işlemcisine değindiğimiz haberimizde bu konuda daha fazla bilgi edinebilirsiniz. IBM destekli dünyanın ilk hata toleranslı kuantum bilgisayarının ise bu yıl içinde çıkacağı söyleniyor.